Jak rozpoznać syndromy odstawienia alkoholu i kiedy jechać na SOR?
Coraz więcej osób przerywa picie bez przygotowania. Część z nich zderza się z tym, co nazywamy syndromami odstawienia alkoholu. To nie tylko złe samopoczucie. To stan, który bywa groźny.
W tym tekście dowiesz się, jak rozpoznać objawy, kiedy grożą drgawki lub majaczenie, jak pomóc w domu i kiedy jechać na SOR. Znajdziesz tu też podpowiedź, jak wygląda leczenie i co zrobić teraz, jeśli martwisz się o kogoś bliskiego.
Czym są syndromy odstawienia alkoholu i kto jest narażony?
To zespół objawów fizycznych i psychicznych po nagłym zmniejszeniu lub przerwaniu picia u osoby przyzwyczajonej do alkoholu.
Syndromy odstawienia alkoholu pojawiają się, gdy organizm przystosowany do stałej obecności alkoholu nagle jej nie dostaje. Ryzyko rośnie przy regularnym, długotrwałym piciu, po ciągach lub gdy wcześniej wystąpiły drgawki albo majaczenie. Narażone są także osoby z chorobami serca, wątroby, z niedożywieniem, w starszym wieku i w ciąży. Również łączenie alkoholu z lekami uspokajającymi zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu.
regularne lub codzienne picie przez dłuższy czas
ciągi alkoholowe i nagłe przerwanie
przebyte drgawki abstynencyjne lub majaczenie alkoholowe
choroby przewlekłe, niedożywienie, starszy wiek, ciąża
równoległe używanie leków działających na układ nerwowy
Jakie objawy odstawienia alkoholu występują najczęściej?
Najczęstsze są drżenie, lęk, poty, nudności, bóle głowy, bezsenność i kołatanie serca w pierwszej dobie po odstawieniu.
Objawy zwykle zaczynają się w ciągu 6–12 godzin, nasilają do 24–72 godzin i mogą trwać kilka dni. U części osób niepokój, problemy ze snem i wahania nastroju utrzymują się dłużej. Nasilenie bywa różne, od łagodnego do ciężkiego.
drżenie rąk i całego ciała
lęk, niepokój, drażliwość
nadmierne pocenie się, uczucie gorąca lub dreszcze
nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha
bóle i zawroty głowy, nadwrażliwość na światło i dźwięk
kołatanie serca, podwyższone ciśnienie
bezsenność, koszmary senne, zmęczenie
Które symptomy wskazują na ryzyko drgawek lub majaczenia?
Alarmujące są omamy, nasilona dezorientacja, silne pobudzenie, gorączka, bardzo szybki puls i oczywiście drgawki.
Zwiastunami ciężkiego przebiegu bywają też brak snu przez dwie noce, bardzo silne drżenia, utrata płynów przez powtarzające się wymioty oraz przebyte wcześniej drgawki po alkoholu. Takie sygnały wymagają pilnej oceny lekarskiej.
omamy wzrokowe lub słuchowe, urojenia
dezorientacja, splątanie, niepoznawanie miejsca lub czasu
silne pobudzenie, agresja, niepokój nie do opanowania
gorączka, bardzo szybkie tętno, skoki ciśnienia
drgawki lub ich wystąpienie w przeszłości po odstawieniu
brak snu przez ponad dobę, powtarzające się wymioty, odwodnienie
Jak rozpoznać delirium tremens w warunkach domowych?
Delirium tremens to nagłe majaczenie po 2–3 dobach od odstawienia, z omamami, zaburzeniami świadomości i silnymi objawami wegetatywnymi.
W domu zwróć uwagę na gwałtowne wahania uwagi, dezorientację, niemożność snu, obfite poty, drżenia, bardzo szybkie tętno i wzrost ciśnienia. Częste są żywe omamy wzrokowe i silny lęk. Stan jest zagrożeniem życia i wymaga natychmiastowej hospitalizacji. Nie próbuj uspokajać alkoholem ani lekami bez zaleceń lekarza.
nagłe zaburzenia świadomości i orientacji
żywe omamy, urojenia, silny lęk
brak snu, skrajne pobudzenie lub wahania pobudzenia
obfite poty, gorączka, bardzo szybkie tętno, wahania ciśnienia
Jak prawidłowo udzielić pierwszej pomocy przy napadzie abstynencyjnym?
Najważniejsze jest zapewnienie bezpieczeństwa, ochrona przed urazem i wezwanie pomocy przy drgawkach.
Podczas drgawek nie przytrzymuj na siłę i niczego nie wkładaj do ust. Po napadzie ułóż na boku i sprawdzaj oddech. W lżejszych objawach ogranicz bodźce, dbaj o nawodnienie, ale tylko gdy osoba jest przytomna i nie wymiotuje.
usuń z otoczenia twarde i ostre przedmioty, podeprzyj głowę
nie krępuj ruchów, nie otwieraj siłą ust, nie podawaj napojów podczas napadu
mierz czas drgawek, obserwuj oddech i kolor skóry
po napadzie ułóż w pozycji bezpiecznej na boku i zostań obok
przy braku pełnej świadomości nie podawaj jedzenia, płynów ani leków
w objawach bez drgawek zapewnij spokój, przygaszone światło, małe łyki wody z elektrolitami, jeśli nie ma nudności
nie podawaj alkoholu ani leków uspokajających bez wskazań lekarza
Kiedy wezwanie SOR lub pogotowia jest niezbędne?
Natychmiastowej pomocy wymaga każdy napad drgawek, majaczenie, ciężkie odwodnienie, ból w klatce piersiowej, duszność lub znaczne zaburzenia świadomości.
Do szpitala trzeba jechać także wtedy, gdy objawy szybko narastają, to pierwszy epizod, osoba jest w ciąży, w podeszłym wieku lub ma poważne choroby. Brak możliwości stałej opieki w domu też jest wskazaniem.
drgawki, powtarzające się napady lub napad trwający ponad 5 minut
omamy, majaczenie, splątanie, brak kontaktu
ból w klatce piersiowej, duszność, kołatanie serca
gorączka, bardzo szybkie tętno, wysokie ciśnienie
nieustające wymioty, oznaki odwodnienia, brak możliwości picia
uraz głowy, upadek, powikłania krwotoczne
ciąża, starszy wiek, choroby serca, wątroby, cukrzyca
myśli samobójcze lub ryzyko samouszkodzenia
brak bezpiecznych warunków domowych i stałej opieki
Jak wygląda leczenie i kiedy konieczna jest hospitalizacja?
Leczenie to detoksykacja pod nadzorem, leki łagodzące objawy, uzupełnianie płynów i elektrolitów, a przy drgawkach lub majaczeniu hospitalizacja.
W placówce monitoruje się tętno, ciśnienie, temperaturę i nawodnienie. Standardem są leki przeciwlękowe z grupy benzodiazepin podawane zgodnie z oceną nasilenia objawów. Uzupełnia się witaminy, zwłaszcza tiaminę, oraz koryguje zaburzenia elektrolitowe. W ciężkich przypadkach potrzebna bywa intensywna terapia. Łagodniejsze epizody czasem da się leczyć ambulatoryjnie, jeśli jest trzeźwe, bezpieczne otoczenie i codzienna kontrola. Po ustąpieniu ostrych objawów kluczowa jest terapia uzależnienia i wsparcie nawrotów, także dla bliskich.
ocena stanu i monitorowanie parametrów życiowych
leki łagodzące objawy i zapobiegające drgawkom
nawadnianie, elektrolity, witaminy
hospitalizacja przy drgawkach, majaczeniu lub ciężkich chorobach towarzyszących
kontynuacja leczenia uzależnienia po stabilizacji
Co zrobić teraz, jeśli martwię się o kogoś z objawami?
Zachowaj spokój, zapewnij bezpieczeństwo, obserwuj objawy i korzystaj z pomocy medycznej według wskazań z tego artykułu.
Rozmowa powinna być spokojna i bez ocen. Nie podawaj alkoholu. Zadbaj o ciche, chłodne pomieszczenie i możliwość picia małymi łykami, jeśli osoba jest przytomna i nie wymiotuje. Jeśli pojawią się sygnały alarmowe, nie zwlekaj z wezwaniem pomocy. Po ustąpieniu ostrych objawów zaplanuj dalsze leczenie uzależnienia. Wsparcie rodziny i terapia zwiększają szansę na trwałą zmianę.
nie zostawiaj osoby samej, monitoruj stan
przygotuj listę leków, chorób i przybliżoną ilość wypijanego alkoholu
w razie pogorszenia stanu wybierz najbezpieczniejszą drogę do pomocy
po stabilizacji umów dalszą terapię uzależnienia i wsparcie dla bliskich
Świadome rozpoznanie objawów i szybka reakcja chronią zdrowie, a czasem życie. Dobrze zaplanowana pomoc medyczna, a potem terapia uzależnienia, otwierają realną drogę do trwałej zmiany.
Umów konsultację ze specjalistą ds. uzależnień i przygotuj bezpieczny plan działania na najbliższe dni.
Nie ryzykuj — sprawdź, które konkretne objawy (drgawki, żywe omamy, dezorientacja, ciężkie odwodnienie) wymagają natychmiastowego wezwania SOR. Przeczytaj też instrukcje pierwszej pomocy i kryteria hospitalizacji, które mówią, jak postąpić krok po kroku: https://alkovip.pl/syndrom-odstawienia-alkoholu-narkotykow-zespol-odstawienny/.
